Historia - Wykopaliska
Wykopaliska archeologiczne - Piaski
W okolicy przysiółka Piaski (między Zdunami a Baszkowem) znajduje się wczesnośredniowieczne grodzisko z osadą przygrodową i cmentarzyskiem. Prace archeologiczne na tym terenie prowadzone były pod kierunkiem nieżyjącego już doktora Dionizego Kosińskiego, historyka z krotoszyńskiego liceum ogólnokształcącego.
Grodzisko zlokalizowane zostało na terenie płytkiej dolinki zalewowej. Jego powstanie datuje się na koniec X w. Osada ta była jednym z grodów budowanych wzdłuż granicy między Wielkopolską a Śląskiem. Razem z innymi przygranicznymi grodziskami spełniała ważną strategiczną rolę w opanowywaniu przez pierwszych Piastów Śląska.
Grodzisko ma kształt czworoboku. Maksymalna jego średnica wynosi 95 m. Gród otoczony był drewnianym wałem. Na jego majdanie znajdowały się budynki i studnia. Wokół rozciągała się osada.
Mieszkańcy osady zajmowali się rybołówstwem oraz hodowlą zwierząt. Potwierdzają to znalezione w grodzie liczne kości zwierząt. Na terenie osady odkryto także nasiona żyta i prosa, co wskazuje, że mieszkańcy tych terenów uprawiali rolę. Trudnili się również garncarstwem. Glinę do wyrobu naczyń wydobywali z terenu dzisiejszych Zdun. W okolicach grodu odnaleziono obfite ilości żużlu, którego obecność wskazywałaby na hutniczą produkcję żelaza. Rudę darniową potrzebną do jego wytopu wydobywano najprawdopodobniej 2 km na zachód od grodu, w miejscu dzisiejszej wsi o nazwie Ruda.
W odległości jednego kilometra na południe od grodu odkryto rozciągające się na obszarze hektara stare cmentarzysko. Znajdują się tam zarówno groby szkieletowe, jak i całopalne. Cmentarzysko składa się z 16 kurhanów. Analizując sposób grzebania zmarłych oraz zawartość odkrytych grobów archeolodzy doszli do wniosku, że część pochowanych tam ludzi pochodziła z Pomorza. Być może byli to brańcy.
Gród i osada na Piaskach istniały około pół wieku. Spalenie grodu nastąpiła najprawdopodobniej w roku 1039, kiedy to na ziemie Piastów najechał czeski książę Brzetysław. Dotychczas nie znaleziono późniejszych śladów osadnictwa w okolicy osady Piaski.